Toespraak minister Van Nieuwenhuizen bij ondertekening Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens

Dames en heren,

We zijn eruit! We hebben een Green Deal voor de Zeevaart, Binnenvaart en Havens. En wat voor 1! Ik ben er trots op dat we deze deal vandaag ondertekenen met 3 ministeries, vele provincies, brancheorganisaties. Met grote zeehavens, verladersorganisaties, grote banken, kennisinstellingen en vele anderen.

Want het was niet vanzelfsprekend. Tot afgelopen vrijdag was niets zeker. We hebben er samen voor geknokt en zie hier het resultaat.

Veel partijen en veel afspraken! Echte afspraken, met hoeveelheden, namen en rugnummers. Zoals de komst van binnenvaartschepen met zero-emissie aandrijving in 2030, de overheid als launching customer, een groen energielabel voor schepen en tenminste 1 emissieloos zeeschip. Concreet. Met tastbare producten als eindresultaat.

Onze ambitie voor de binnenvaart is minimaal 40% minder CO2-uitstoot in 2030 en nagenoeg klimaatneutraal in 2050. Het is ook gelukt in deze Green Deal nationale afspraken te maken over verduurzaming van de zeevaart. Ondanks het mondiale speelveld. Ook hier een forse ambitie met 70% minder uitstoot in 2050. Een stuk ambitieuzer dan we internationaal hebben afgesproken binnen de IMO.

Dames en heren,

Deze Green Deal is de opmaat naar een systeemsprong. De aandrijving van schepen móet anders. We zijn het aan onze stand verplicht. De betekenis van transport voor de welvaart in Nederland is enorm. We zijn een varende natie die in deze verandering voorop moet lopen! Daarom slaan we de handen ineen en zetten we samen ons beste beentje voor. Alles om onze positie als handelsnatie te behouden.

Nu vind ik 2050 altijd nogal ver weg. Maar 2030 is al over tien jaar! Als we dan iets bereikt willen hebben, moeten we nu vaart maken. En dat is wat mij betreft precies wat we met deze Green Deal gaan doen.

Want papier is geduldig, maar het klimaat niet. Ook de maritieme sector heeft last van klimaatverandering. Ik denk aan de lage waterstanden in de rivieren vorig jaar. Ik denk aan de open zeetoegang: is dat over een aantal decennia nog veilig?

We moeten nu investeren in groene innovaties. En meteen slim. Het is goed voor de concurrentiekracht van de sector en daarmee voor ons land.

Ingewikkeld is dat de technieken van nu nog onvoldoende zijn voor het halen van onze doelen. Alleen met veel onderzoek en ontwikkeling komen emissieloze schepen in zicht. Alleen met heel veel creativiteit, ondernemerschap en innovatie. Haalbaar en betaalbaar. Met oog voor de ondernemer en zijn businesscase.

Niet voor niets beslaat deze deal 24 pagina’s. We zoeken oplossingen in brandstofbesparing, emissieverlaging, materiaalbezuiniging. Maar ook in systeeminnovaties: het bundelen van ladingen, het verminderen van de containercongestie, nieuwe financieringsmodellen. Alles hangt met alles samen. Een betere planning door digitalisering komt ten goede aan het milieu. Evenals bijvoorbeeld kortere wachttijden bij sluizen of Smart Shipping.

We kijken naar een Europees verduurzamingsfonds, naar de energiebelasting op elektriciteit, naar biobrandstoffen, een mondiale brandstofheffing voor de zeevaart, deelconcepten voor elektrisch aangedreven motoren… Waar ik ook hoge verwachtingen van heb, zijn de duurzaamheidslabels die we voor binnenvaartschepen willen introduceren. Ik noemde ze al even.

U weet hoe het bij de energielabels voor koelkasten en wasmachines ging. Consumenten kiezen graag een apparaat uit de groenste energieklasse. Waarop fabrikanten de apparaten zuiniger en zuiniger maakten. Bij koelkasten ging het zo goed dat energielabels A t/m D inmiddels zelfs uit de markt zijn. Ze hebben nu iets ingewikkelds als A+++. Het systeem was niet bedacht op zoveel innovatie en efficiëntie!

Belangrijk voor het labelsysteem is dat we de daadwerkelijke uitstoot van schepen ook in de praktijk kunnen meten. Daar wordt hard aan gewerkt. Als dat lukt, heeft zo’n label enorme potentie!

Wat ik ook nog wil noemen, is het initiatief voor een ‘Blue Shipping: zero emission’-sticker op producten. Het is een prachtig voorbeeld van een milieubewuste en innovatieve zeevaartsector!

Dames en heren,

Een systeemsprong… Drie weken geleden trof ik een aantal van u in het Maritiem Museum in Rotterdam, voor de ontvangst van de 150-jaar oude Akte van Mannheim. Als je dan die oude zegels en handtekeningen ziet, besef je weer hoe groot de ontwikkelingen zijn die de scheepvaart in 150 jaar heeft doorgemaakt.

Wat mij betreft staan we aan de vooravond van weer zo’n grote ontwikkeling. In plaats van de zeilen te strijken die plaatsmaken voor motoren – de vorige systeemsprong – ruilen we over een aantal jaren de dieselmotoren in. Een groene revolutie in de scheepvaart.

We staan nog maar aan het begin. We moeten er nog heel hard aan trekken. Maar die nieuwe systeemsprong komt er. En deze Green Deal is een stap in de goede richting. Een stap die hopelijk tot een hele reeks nieuwe stappen leidt.

Ik wil u allen bedanken voor de enorme inzet die ik de afgelopen maanden heb gezien. Een welverdiend feestje en hierna: met vereende krachten aan de slag!

Dank u wel.